PLUKRIJP
Samen zaaien en oogsten
Een biologische tuinderij van 1,5 ha die floreert zonder betalende klanten.
Het kan, dankzij de ‘Magic Hat’.
Door Marta Resink
Afgelopen oktober bezocht ik met een groep mensen van Transition Town Eindhoven, de biologische zelfoogst-tuinderij Plukrijp in Schriek (België).
Het is de woon-, werk- en inspiratieplek van Frank en Martine Ruymen en hun vier kinderen. Schriek ligt bij Heist-op-den-berg, tussen Antwerpen en Leuven, zo’n 90 kilometer van Eindhoven. We werden uitgebreid rondgeleid door Frank, die in 1972 op deze plek begon als bioboer met een gemengd bedrijf.
Later kwam daar een groothandel in biologische producten bij en een eigen winkel in Antwerpen.
In 1996 introduceerde hij de succesvolle ‘biologische groentemanden (a la Odin), maar een paar jaar geleden kwam de ‘omslag’.
Ruymen zag zichzelf bezig als manager, altijd druk in de weer, en met vijftien mensen op de loonlijst.
Dat wilde hij niet langer; hij wilde weer boer worden.
Hij verkocht groothandel en winkel en concentreerde zich op de boerderij, waar inmiddels ook echtgenote Martine woonde.
Daarnaast werkt Frank nu als chauffeur van de schoolbus van de Freinetschool; Martine werkt in een bio-groothandel.
Plukrijp ontwikkelde zich tot een zelfoogsttuin, met ‘doorgeefwinkel’, textielwerkplaats, voedselcollectief en een ontmoetings- en bezinningsplek voor ‘zachte zaken’.
De nieuwe situatie gaf ook meer ruimte om te experimenteren met ‘leven zonder geld‘.
Magic hat
Plukrijp heeft de beschikking over zo’n anderhalve hectare grond, verdeeld over twee locaties: het grote woonhuis, met verschillende schuren en bijgebouwen, verspreid liggende akkers, polytunnels en kassen, en een klein stukje verderop een productie-akker met combinatieteelt.
Het hele project is gebaseerd op de principes van permacultuur en is goeddeels zelfvoorzienend qua voedselvoorziening en energie.
Het dak van de grote schuur ligt vol met zonnepanelen.
Er worden veel verschillende gewassen geteeld en er zijn veel leuke voorbeelden van praktische permacultuur: zeifzaai-teelt, combinatieteelt, verplaatsbare kippenrennen (‘kippentractors’), kippen op de composthoop (‘maar de Californische mestwormen doen het meeste werk’) en een smalle kippenren langs de hele buitenkant van de kas.
De vriendenkring van Plukrijp omvat zo’n 275 zelfplukkers, maar die komen lang niet allemaal zelf oogsten.
Niemand betaalt vooraf; er zijn geen afspraken of abonnementen.
Wel kan iedereen een vrijwillige bijdrage deponeren in de ‘Magic Hat’ – en dat levert wonderwel altijd voldoende inkomsten op.
Frank onderscheidt twee groepen ‘rijp(e) plukkers‘: mensen met weinig geld; die kiezen vooral gangbare groenten als sla, boontjes, tomaten, courgettes en aardbeien die ook in combinatie met frites en hamburgers gegeten kunnen worden.
En een groeiende groep mensen die bewust kiezen voor een andere leef- en eetstijl; die ook de andere gewassen als kolen en bladgroenten weten te waarderen.
Met uitzondering van boerenkool.
„Dat moet ik mensen nog steeds leren eten, de meesten laten het staan en dan geef ik ze zelf maar een flinke struik mee om eens te proberen”.
Inspiratie
Lang niet alle gewassen worden door de vriendenkring geoogst.
Naar het voorbeeld van de ‘Diggers’ in -Amerika (radicale, anarchistische kunstenaars die een maatschappij wilden zonder privébezit en monetair systeem) geeft Plukrijp veel voedsel weg aan festivals en actiekampen.
Ook over zijn andere inspiratiebronnen kan Frank boeiend vertellen.
Zoals het Market Garden concept (GB): betrek zoveel mogelijk primaire levensbehoeften uit een straal van 15 kilometer rond je woon- plek.
Producten van verder weg zijn meestal luxe goederen, waar je ook zonder kunt, zoals citrusfruit, koffie of cacao.
„Ontwikkel een leefstijl waarbij je zoveel mogelijk onafhankelijk wordt van spullen van ver weg”, adviseert Frank.
Ook noemt hij de theorieën over regionalisering van de economie van Willem Hoogendijk en de animatiefilm Money as Debt, over de werking van rente.
Een ander Plukrijp-principe is: profiteer van de afvalstromen uit de reguliere handel en probeer te ruiten met anderen in plaats van geld te gebruiken.
Voorbeelden daarvan op Plukrijp zijn de ‘doorgeefwinkel’ , het handwerkatelier en ‘skippen’:
in de grote schuur staan hoge stapels dozen vol levensmiddelen en zeven diepvriezers vol producten die over de verkoopdatum zijn.
Gekregen van biologische winkels/verdelers die het niet meer verkopen.
Ook hier geldt: neem zoveel als je wilt!
Vrijwel alle binnenruimten staan volgepakt met spullen van allerlei aard.
Mensen komen ze vaak zelf brengen omdat het zonde is om ze weg te gooien en omdat Plukrijp regelmatig doorgeefmarkten organiseert, waar iedereen de spullen gratis kan meenemen.
Vrije Donaties in de’Magic Hat’ zijn welkom.
Neem, neem, neem…
Voor we vertrekken nodigt Frank ons uit om nog even te ‘skippen’.
Het voelt wat onwennig om zomaar te kunnen nemen wat je wilt, maar het aanbod is zo overdadig.
Plukrijp ontvangt graag geïnteresseerde gasten, ook groepen:
,,Kom gerust een paar dagen, dan hebben we meer tijd om uit te wisselen”.
In de zomer kan op het terrein worden gekampeerd en ook op de ruime zolder is (slaap)plek genoeg. Natuurlijk wel na vooraf gemaakte afspraak.
Plukrijp is bijzonder aan te bevelen als excursieplek: om praktische ideeen op te doen, een handje mee te helpen, maar ook om je geest te voeden met verfrissend nieuwe gedachten.
Natuurlijk deponeerden we bij ons afscheid ook iets in het magische zwarte hoedje.
Plukrijp, Trommelstraat 24, 2223 Schriek, Belgie. Web: www.plukrijp.be.
Uit
ZOZ
tijdschrift voor doen-denkers
i.s.m. Transition Town Eindhoven
www.omslag.nl